ΒΙΒΛΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΗ / ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΥ Ι.Γ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ και ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΟΓΙΑΤΖΗ

ΔΙΠΛΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΗ ΕΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΦΑΙΔΡΑΣ ΖΑΜΠΑΘΑ-ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΥ ΣΤΗΝ "ΕΤΑΙΡΙΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ" ΣΤΙΣ 3/2/2010, ΟΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΗΚΕ Η ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ: ΚΟΝΤΡΑ ΣΤΟΝ ΑΝΕΜΟ

Ποιήτρια με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ευαίσθητη ψυχοσύνθεση η Ελευθερία Κουντούρη, γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Γαλλική φιλολογία και Ζωγραφική.
Το 1980 πρωτοπαρουσιάζεται στα Γράμματα με τη συλλογή ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ κι από τότε
έχουν κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Ι.Γ. Βασιλείου (1980-1994) και από τις εκδόσεις
Βογιατζή* (1995-2010) 14 βιβλία.
΄Εχει τιμηθεί με διπλώματα από Συλλόγους και Ακαδημίες της Ελλάδας και του εξωτερικού για το ποιητικό και πεζογραφικό της έργο και η ποίησή της έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες.
΄Ανθρωποι των Γραμμάτων έγραψαν επαινετικές κριτικές και αφιερώματα για την ποίησή της:
Η Δανάη Στρατηγοπούλου έγραψε:
"Η ποίηση της Ελευθερίας Κουντούρη είναι ένα παράθυρο στην ονειροπόληση. Η Ελευθερία Κουντούρη είναι ποιήτρια σοβαρών προβληματισμών".

Ο Θεοδόσης Δασκαλόπουλος έγραψε:
"Κάθε ποίημά της είναι επιλεγμένο, δουλεμένο, λαξευμένο, έχει κάτι ξεχωριστό να μας πει".
Ενώ ο ποιητής και κριτικός Δημ. Καραμβάλης θα γράψει:
"Ποίηση που συγκινεί και προβληματίζει συγχρόνως, ενώ κάθε στιγμή έχει κανείς την αίσθηση να μεταφέρεται σε μια διαρκή και ανήλεη σύγκρουση του επικαιρικού και του διαχρονικού (η ποιήτρια επιλέγει το διαχρονικό).

Ενώ ο Γιάννης Κουτσοχέρας θα γράψει:
"Η διαλεχτή ποιήτρια Ελευθερία Κουντούρη με τη νεότροπη και συμπυκνωμένη ποίηση, αλλά και με ιδιορρυθμία εμπλουτίζει τη νεοελληνική ποίησή μας".

Η τελευταία ποιητική συλλογή της Ελευθερίας Κουντούρη έχει τον τίτλο "ΚΟΝΤΡΑ ΣΤΟΝ ΑΝΕΜΟ. ΄Ενα κομψό βιβλίο γεμάτο καθαρόαιμη ποίηση και στοχασμό.
Γι'αυτήν τη συλλογή θα μιλήσουμε απόψε και θα διαβαστούν ποίηματα, έτσι ώστε να ακολουθήσουμε τα βήματα της ποιήτριας στην πλατειά λεωφόρο της ποίησης που ακολουθεί εδώ και τριάντα χρόνια.
Σε όλο αυτό το βιβλίο της ξεχωρίζουμε το συναίσθημα, τη λυρική της φωνή, το συμβολισμό που χρησιμοποιεί.
Με την πρώτη ματιά η ποιήτρια δίνει το στίγμα της στον αναγνώστη με μια διάχυτη τάση αυτοβιογραφίας:

ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ

Αρχειοθετώ τετράδια μοναξιάς,
σε στρώμα σκόνης.

Συμπληρώνω χρονολογίες,
ημερομηνίες, ατελή σχέδια.

Προσμένω την έξοδο,
πολεμώντας αόρατους εχθρούς
στη μυστική μου αρένα.


ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΟ

Γεννήθηκα για μια πορεία
μετά το φως
χωρίς επισημότητα, γιορτή,
τυμπανοκρουσίες.

Ποιος μαρκάρισε τον κορμό
με φωτεινούς οδοδείχτες;

Αλάνθαστοι στόχοι βολής,
για κρυμμένους κυνηγούς
πίσω από γέρικα δέντρα.

Η Ελευθερία Κουντούρη με λιτό λόγο, αφαιρετικό, αυτοπαρουσιάζεται χωρίς τυμπανοκρουσίες, χωρίς κορώνες.
Ο στίχος "Γεννήθηκα για μια πορεία μετα το φως" παίζει το ρόλο πιλότου, ώστε να εισέλθουμε άνετα στη λειτουργία της γέννησης ενός
ανθρώπου.
Η έκφραση "ΜΕΤΑ ΤΟ ΦΩΣ" υποδηλώνει ότι η ποήτρια απέκλεισε το σκοτάδ, ήθελε να βγεί σ'έναν κόσμο φωτεινό, λαμπερό, έτσι το ονειρεύτηκε, έτσι θα το είχε προσχεδιάσι αν μπορούσε.
Ωστόσο πίσω από γέρικα δέντρα καραδοκούν κυνηγοί κι εδώ μπαίνει το στοιχείο του συμβολισμού. Καραδοκούν οι δυσκολίες, τα προβλήματα, οι οδύνες και τότε κάνει επίκληση στους Ουρανούς να σώσουν τα όνειρα:

ΟΥΡΑΝΕ, ΚΟΙΤΑ ΜΕ!

Ω Ουρανοί!.. Απειλητικοί
έρχεστε καταπάνω μου
να συντρίψετε σαρκαστικά
τα υπολείμματα των ονείρων!

Με βαφτίσατε ΄Εκπτωτο ΄Αγγελο.
Μ' εξορίσατε σε μια γη άνυδρη και στείρα.

Το κέρας της Αμάλθειας
φυλάξατε για τα δικά σας παιδιά.

Μισήστε με, λοιπόν!.. Μισήστε με,
όσο δυνατότερα μπορείτε. Αδιαφορώ!..

Μισήστε τη θνητή μου σάρκα,
τα μάτια με τη ζωγραφισμένη πείνα.

΄Ενα μικρό κομμάτι, τόσο δα!...
- ελάχιστη ευτυχία -
αν αρνηθείτε στο μοίρασμα,
θα κλέψω την ψίχα του
από τις εκλεκτές σας προσδοκίες.

Το σπόρο γενιάς αθάνατης
- δε λαθεύω - θα σπείρετε,
όταν η παρουσία μου γίνει χώμα.

΄Ετσι θα μ' εκδικηθείτε,
επειδή αντιστάθηκα στο θέλημά σας,
αψήφησα την εξουσίας σας,
έστρεψα τα μανιασμένα κύματα
πάνω στα έρημα, σιωπηλά βράχια.

Οι ποιητές ονειρεύονται, όπως ο Γιάννης Ρίτσος στο "Εικονοστάσι των Ανωνύμων Αγίων" περιγράφει τα όνειρά του και λέει : "Κι όταν ξυπνάω κάποιες φορές και δεν θυμάμαι το όνειρό μου θλίβομαι" κι αλίμονο αν οι ποιητές δεν ονειρεύονται, δεν μορφοποιούν τα όνειρα.
Και η αντίσταση της Ελευθερίας Κουντούρη στο κατετημένο εκρήγνυται, περιμένει αγόγγυστα την εκδίκηση της εξουσίας.
Με τη γραφίδα της άλλοτε σαν σμίλη θα δουλέψει το στίχο της. Θα πετάξει κάθε περιττό στολίδι.Θα μείνει στην ουσία της λέξης κι άλλοτε η πέννα της γίνεται πινέλο ζωγραφικής και ζωγραφίζει τους στίχους της. Δεν θα ωραιοπήσει τη θεματική της. Απλά θα επωμισθεί το βάρος με γενναιότητα, με σφρίγος... και της αρκεί μια μόνο σταγόνα μελάνης από το μαύρο τ' ουρανού:

ΚΙΒΩΤΟΣ

Κατακλυσμός ατέρμονος
πνίγει σκέψεις, αισθήματα
σε ανέλπιδη πόλη.

Πόλη κουρσάρικο καράβι,
στοιχειωμένο κι αβοήθητο
σ' αγριεμένο ωκεανό.
Πόλη χωρίς έναν κυβερνήτη,
ασύρματο, τιμόνι, πυξίδα,
βάρκα, προορισμό.

Πόλη με στίγμα στο ταξίδι
μια μόνο σταγόνα μελάνης,
από το μαύρο τ' ουρανού
σαν ασχημάτιστο γράμμα.

Η Ελευθερία Κουντούρη δεν λαθεύει το μονοπάτι της ποίησης. Θα το περάσει όσο κακοτράχαλο κι αν φαντάζει. ΄Οσο και αν οι καιροί μιάζουν φονιάδες, δεν θα πισωγυρίσει.
Αδιέξοδα, καταιγίδες, λεηλασίες δεν θα την τρομάξουν γιατί... νιώθει σαν άψυχο σώμα, όπως γράφει:

ΠΕΙΡΑΤΕΙΕΣ

Εικόνες ασύνδετες,
ξεθωριασμένες.

Εδώ κι εκεί
σκόρπια κομμάτια
στο δάπεδο,
τεμαχισμένη μνήμη
από καρμανιόλα.

Απορείς
άφωνη νύχτα;

Καιροί φονιάδες
έσπειραν αδιέξοδα,
ναυάγια, λεηλασίες
στο άψυχο σώμα.

Στο Σάλπισμα θα παροτρύνει τον κόσμο να σπάσει αυτή την αρρωστημένη σιωπή του και να τον πείσει να πάρει μέρος στην ίδια τη ζωή, περήφανος, τολμηρός, ένας κόσμος γενναίος, θα 'λεγα αδούλωτος. Χαρακτηριστικά στο ποίημα Σάλπισμα τονίζεται το αέναο που δε χάνεται, φεύγει και επιστρέφει, πεθαίνει και γεννιέται πάντα το ίδιο μέσα σ' αυτόν τον κύκλο της ζωής.

ΣΑΛΠΙΣΜΑ

Ερμητικά κλεισμένε κόσμε
σε μια σιωπή που πληγώνει,
βυθίζεσαι χωρίς αντίσταση
σε πένθιμα λουλούδια,
ανέκφραστα βλέμματα.

Μην υποχωρείς.
Μη χάνεσαι νικημένος.

Φώναξε με περηφάνια, τόλμη
το βροντερό σου
Υπάρχω!...

Για να καταλήξει η ποιήτρια στη διαπίστωση "Ζήσαμε... θα ζήσουμε πάλι".

ΕΠΙΜΥΘΙΟ

Προσωρινοί συνταξιδιώτες
- σε βράχο, μάρμαρο, πηλό -
δηλώσαμε γραφή,αριθμούς,
ονόματα, τοπία, παραδοχές,
αμφισβητήσεις, ερωτήματα,
με την πεποίθηση:

"Ζήσαμε. Θα ζήσουμε πάλι
ως μαινόμενοι Τάρανδοι
ή αινιγματικοί Κούροι"!..

Η Ελευθερία Κουντούρη αναζητά την αλήθεια, είναι ειλικρινής με τον εαυτόν της, αλλά και με τους αναγνώστες της. Η πραγματικότητα την πονάει, αλλά η ποιήτρια δεν χάνει τη φωνή της, δεν κρύβεται, αντίθετα βρίσκεται παρούσα στο κέντρο του κοινωνικού "γίγνεσθαι".

Στον ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΕΞΑΓΓΕΛΟ θα εξομολογηθεί:

Δεν είμαστε οι σκιές
σε κίονες, αγάλματα.

Με φωνές υπαρκτές
τρέχουμε στο χρόνο
σαν ατίθασο ποτάμι.

Αλλά τελικά θα κερδίσει η αισιοδοξία για το αύριο, μια πινελιά ελπίδας και θα σκηνοθετήσει μια ελεγχόμενη αναμονή.

ΕΑΡΙΝΗ ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΑ

Ταξίδι κόντρα στον άνεμο,
ας είναι τ' όνειρο ζωής
κι όχι μονοτονία, θάνατος
σ' ανήλιαγη, γκρίζα πόλη,
αλλά καλπασμός αιθέριος
σ' απέραντο βαθύ γαλάζιο,
σβήνοντας με ροδοπέταλα
τα λίγα δάκρυα τ'ουρανού.

Η Ελευθερία Κουντούρη και η ποίηση εισχώρησε η μια μέσα στην άλλη, έχει γίνει μια αδεΛφοποίηση ποήτριας και ποιήματος. Μια σχέση που δούλεψε με θετικές λειτουργίες και για τα δυο μέρη. Κι είναι σημαντικό αυτό το δέσιμο, ώστε να μη συναντάει ο αναγνώστης χαοτικά σημεία και κενά.
Η ποιήτρια παραμένει πάντα επικαιρική, οικουμενική και έτσι κέρδισε επάξια τον τίτλο της ποιήτριας μέσα στην Ελληνική Γραμματεία.


ΦΑΙΔΡΑ ΖΑΜΠΑΘΑ-ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΥ

ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΚΑΙ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΗ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΛΕΤΑΣ: "Αναζήτηση της ζωής σε βάθος και μια ευαισθησία μοναδική. Μας σταματάει ιδιαίτερα η "Διαδρομή" με τα μεγάλα της ερωτηματικά, με τους υψηλούς της
στόχους, με την επιταγή μιας ανθρωπιάς.Ξεχωριστή θέση στην εκτίμησή μας παίρνει η
Ελευθερία Κουντούρη με το ποιήμα "Διαβάσεις" της, τα ποιηματά της έχουν την αληθινή έμπνευση που απορρέει σαν αναγκαιότητα από τον πόνο και τον στοχασμό ανθρώπων και
πραγμάτων. Το "Διάλειμμα", η "Εξομολόγηση", ο " Στρατοκόπος", η Τοιχοκόλληση", το
"Υστερόγραφο"και προπάντων η "Διάβαση" είναι ποιήματα εξαιρετικής επιτυχίας, που
μαρτυρούν το ταλέντο της Ποιήτριας.
ΑΙΟΛΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ / 1984
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΤΣΟΧΕΡΑΣ : "Η διαλεκτή Ποιήτρια Ελευθερία Κουντούρη με τη νεότροπη και
συμπυκνωμένη ποίηση,αλλά και με ιδιρρυθμία εμπλουτίζει τη νεοελληνική ποίηση..."
ΕΣΗΕΑ / 1994
ΒΑΣΙΛΗΣΙ.Ι.ΛΑΖΑΝΑΣ: "Ποιήματα που πηγάζουν από βαθύτατα βιώματα και "μετουσιώνοντα"
σε λαμπρές εικόνες και ωραιότατους στίχους"
ΔΙΑΒΑΣΕΙΣ / 1988
ΑΝΝΑ ΚΕΛΕΣΙΔΟΥ: " Γράφετε με τρόπο εντελώς προσωπικό, καλώντας σε εγρήγορση, μετατρέποντας την αισθαντικότητα σε στοχασμό, μια ποίηση που δεν αναπαύει, αλλά
και δεν προκαλεί, αυτοκυριαρχημένη και επιβλητικά".
ΕΜΠΥΡΑ ΣΗΜΑΤΑ / 1988
ΦΑΙΔΡΑ ΖΑΜΠΑΘΑ-ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΥ :"Ευαίσθητη, τρυφερή, κάποτε αδρή με λυρικούς απόηχους, ποίηση βαθυστόχαστη που υπογραμμίζει τον άνθρωπο.΄Εναν άνθρωπο που συμπονεί και
συμπορεύεται με τις αγωνίες, τους πόνους και τις εξάρσεις του λαού μας. Δέκτης και
πομπός η ίδια η ποιήτρια δίνει μέσα στο έργο της μια οικουμενικότητα στα καθημερινά
προβλήματα και αναζητά την αλήθεια, όπως κάθε γνήσιος ποιητής. Στηλιτεύει τη βία και
τα δεινά του πολέμου και αγωνίζεται για τα ιδανικά της που συμπυκνώνονται στην ειρήνη
και στην αγάπη"
ΕΡΕΥΝΑ / 1995
ΠΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥΝΗΣ : " Η Ελευθερία Κουντούρη κατορθώνει να δώσει τη δική της ατμόσφαιρα στη γραφή της. Σταθεροποιεί ένα δικό της ύφος που είναι το πιο δύσκολο
κατόρθωμα στο χώρο της ποίησης. Ο πόνος είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα του ποιητή
και του ανθρώπου στον πλανήτή μας, αυτό μας δίνει η Κουντούρη με σαφήνεια στο ποίημα
της "Παράθυρο Τρίτο".
ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΗ ΕΚΠΟΜΠΗ ΕΡΤ2 / ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ / 1985
ΑΛΕΚΟΣ ΧΡΥΣΟΜΑΛΛΗΣ : " Η ποιήτρια ζωντανεύει το στίχο. Είναι προσεκτική τόσο στους
τόνους, όσο και στην εσωτερική μουσική. Η Ελευθερία Κουντούρη είναι μια ποιητική
μορφή του τόπου μας".
ΣΗΜΑΙΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ / 1991
ΤΑΚΗΣ ΝΑΤΣΟΥΛΗΣ : "Στίχοι εύγλωτοι, εύληπτοι και ώριμο,με αριστοτεχνικό γράψιμο κι αρχιτεκτονική διάταξη. Συμπονετικά διαποτισμένοι με αναμφισβήτητη ποιότητα και ανυπόκριτη συγκίνηση. Τους διαβάζεις και υπολογίζεις, εκτιμάς και σέβεσαι το λογοτεχνικό της ταλέντο. Στοχαστικές, αλλά με διάχυτο λυρισμό στροφές που προβληματίζουν με την αυτοδυναμία τους".
νεα σκεψη/ 1989 - ΛΑΡΙΣΑΙΚΗ ΗΧΩ / 1989
ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΛΕΤΑΣ : "Η γραφή της Ελευθερίας Κουντούρη στην "Εισαγωγή στο Χρώμα" είναι αποσπασματική, ελλειπτική, ρωμαλέα, λακωνική".
ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗ / 1991
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΙΑΤΟΠΟΥΛΟΣ : " ΄Ενα ψυχογραφικό μυθιστόρημα, τοποθετημένο στ' ανήσυχα χρόνια του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου ως την εποχή μας, είναι το νέο βιβλίο "ΡΑ ΑΤΟΥΜ" της Ελευθερίας Κουντούρη. Το ευρηματικό και καλοστημένο άπλωμα σφραγίζει τις σελίδες της καλής πεζογράφου. Είναι μια εργασία σοβαρού πεζογραφικού λόγου, με ολοκληρωμένη γραφή, σωστά στημένους ήρωες και δραματική ψυχογραφική σύνθεση".
ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ / 1990

WORLD LITERATURE TODAY - UNIVERSITY OF OKLAHOMA

Eleftheria koundouri. I epohes tis idanikis aftapatis. Athens. Voyiatzi. 1996. 160 pages.
A young scholar of French literature and internaseveral books of modernist verse since 1980, one novel, and two volumes of her own poetry translated into Russian and English. A professional journalist and often honored with literary prizes in Greece anh abroad. Koundouri has now released " The Seasons of Ideal Self-Deception," a strange book that is difficult to classify or characterize.
The author explains her own text aw "four seasons and twelve letters, contemplative texts, "which address a "dear" man in the second person and are illustrated by color reproductions of surrealistic painting by the famous Max Ernst.
As if deriving from or suggested by these illustrations, the four longish chapters (with subdivisions)in epistolary form are written in lyric prose and communicate the
existential anguish of a sensitive and erudite woman attempting to intimate her
feelings and thoughts to another "self", a man (one assumes) whose responses are occasionally recorded and reported by the speaker. The stream of thoughts and emotions remains fluid, as nothing is thematically or systematically organized, and
topics remain utterly personal and esoteric in a way excluding third parties from this "communication."
"escape,quest,return" of these persons involved in the reification of an ideal idea constituting failure and self-deception make up the flesh of Koundouri's text
while the Ernst pictures offer its ortical skeleton. The book is a tour de force indeed, and it reads pleasantly despite a number of strictly cultural or academic allusions which do not contribute toward communication with a broad audience or readership. The text has no quotable passages and thus cannot be termed "philosophical", although it is sufficiently contemplative and abstract
to suggest a feminine sensibility which does not merely tell stories of a pessimistic nature. "Archaic Sea," "Pierced Stone," "Hidden Fire," "and "Unsilenced Wind" are the poetic titles of the four parts, their lyric flow witnessing the inner
drama of a rich and talented soul.

M.Byron Raizis
University of Athens

ELEFTHERIA KOUNDOURI. I epohes tis idanikis aftapatiw.